Trong văn hóa tiếng Anh, ẩn dụ là một biện pháp tu từ quan trọng được ứng dụng vào các tác phẩm văn học, thơ ca, phim ảnh và thậm chí là hội thoại hàng ngày. Hãy cùng SunUni Academy tìm hiểu khái niệm ẩn dụ cùng với cách áp dụng chúng vào IELTS nhé.
1. Ẩn dụ trong tiếng Anh là gì?
Ẩn dụ trong tiếng Anh (metaphor) là một biện pháp tu từ trong văn học và ngôn ngữ học. Trong đó, một ý tưởng, khái niệm hoặc thông điệp được truyền tải thông qua việc sử dụng các từ ngữ, hình ảnh hoặc câu nói có nhiều nghĩa hoặc có thể được hiểu theo nhiều cách khác nhau. Ẩn dụ thường được sử dụng để truyền tải những ý tưởng phức tạp hoặc những thông điệp cảm động. Từ đó nhằm kích thích tư duy và cảm xúc của người đọc hoặc người nghe.
Chúng ta có thể thấy rất nhiều phép ẩn dụ trong những lời bài hát quen thuộc chúng ta thường nghe hoặc những câu nói khá thông dụng thường ngày:
- “I’m a nightmare dressed like a daydream” – Em là ác mộng đội lốt giấc mơ => Đây là một ẩn dụ, không có nghĩa người nói là ác mộng hay giấc mơ, mà ám chỉ rằng mình rất khó đoán, không có vẻ hiền lành thánh thiện như vẻ bề ngoài.
- “Baby, you’re a firework.” – Em yêu ơi, em rực rỡ như pháo hoa. => Với ẩn dụ này, người nói không có ý bảo người nghe “là” pháo hoa, mà nhằm khen ngợi người đối diện, muốn thể hiện đối phương rực rỡ như pháo hoa vậy.
- “It’s raining cats and dogs.” – Trời mưa rất to => Là tình hình thời tiết chứ không phải mưa có chó mèo từ trên trời rơi xuống.
Ta có thể thấy, những cách diễn tả như “Baby, you’re a firework.” nghe gợi hình và để lại ấn tượng mạnh hơn hẳn câu nói “Baby, you’re a beautiful”, hoặc “It’s raining cats and dogs” nghe cũng ấn tượng hơn “It’s raining heavily”
2. Phân biệt ẩn dụ trong tiếng Anh với so sánh
Ẩn dụ (Metaphor) sẽ so sánh các hình ảnh với nhau bằng cách nói rằng “A là B”. Còn so sánh (Simile) thì nói rằng “A giống như B”. Về cơ bản, ẩn dụ là một phép so sánh nhưng được ẩn yếu tố so sánh đi.
Ví dụ:
- “I am as strong as titanium” – Tôi mạnh mẽ như thép tian.=> So sánh
- “I am titanium.” – Tôi như thép titan vậy. => Ẩn dụ
Mặc dù ở đây đối tượng được nhắc đến không phải là titan theo nghĩa đen, nhưng đọc lên ta cũng có thể cảm nhận được sự cứng cỏi và mạnh mẽ. Ta có thể thấy cách nói ẩn dụ ngắn gọn hơn và mang lại ấn tượng mạnh mẽ hơn, cũng như phù hợp với cách sử dụng hình ảnh thường thấy trong các bài hát hay văn học.
3. Các loại ẩn dụ trong tiếng Anh
Thông thường, ẩn dụ sẽ được dùng như một hình ảnh so sánh. Trong văn học, ẩn dụ được phân chia chi tiết hơn thành các loại như:
- Ẩn dụ ẩn ý (implied metaphor)
- Visual metaphor (ẩn dụ hình ảnh)
- Ẩn dụ mở rộng (Extended metaphor)
- Ẩn dụ chết (dead metaphor) và một số loại ẩn dụ khác.
3.1. Ẩn dụ ẩn ý (implied metaphor)
Loại ẩn dụ này sẽ không chỉ ra “A là B”. Loại này thường sẽ làm cho câu văn trở nên phức tạp hơn bằng cách trực tiếp ẩn ý trong câu văn.
Ví dụ: Fly me to the moon and let me play among the star. Let me see what sping is like on Jupiter and Mars.
Ở đây mặc dù tác giả không sử dụng trực tiếp “I love you to the moon and back”, không nhắc một lần đến tình yêu, nhưng lại lồng ghép một phần câu thành ngữ nổi tiếng vào, nhắc đến mùa xuân là mùa của tình yêu. Nên khi đọc lên ta có thể hiểu tác giả đang chìm đắm trong tình yêu như muốn bay lên không trung.
3.2. Visual metaphor (ẩn dụ hình ảnh)
Phép ẩn dụ hình ảnh so sánh một thứ với một hình ảnh trực quan, gợi lên sự liên tưởng. Phép ẩn dụ bằng hình ảnh thường được dùng trong quảng cáo.
Ví dụ: Một thương hiệu thời trang gắn hình ảnh sản phẩm của mình với hoa trà, dù thực tế là không có bộ trang phục nào có thể làm từ hoa trà. Phép ẩn dụ được sử dụng để gợi ý các thiết kế của thương hiệu này thanh lịch, tao nhã như hoa trà.
3.3. Ẩn dụ mở rộng (Extended metaphor)
Đây là cách sử dụng ẩn dụ xuyên suốt qua nhiều câu văn, hoặc thậm chí qua nhiều đoạn văn. Cách sử dụng này để lại ấn tượng mạnh mẽ xuyên suốt cho người đọc.
Ví dụ: Trong đoạn trích bài hát “Close to you” dưới đây, tác giả đã diễn tả sự xinh đẹp của người mình thương qua nguyên một đoạn văn.
On the day that you were born angels got together and decided to create a dream come true
So they sprinkled moon dust in your hair of gold and starlight in your eyes of blue.
(Ngày mà em sinh ra đời, các thiên thần tề tự và quyết định sẽ biến một ước mơ thành sự thật
Nên họ rải ánh vàng mặt trăng trên tóc em và ánh sao trong đôi mắt ấy)
Có thể thấy, cách dùng ẩn dụ này để lại ấn tượng mạnh mẽ hơn rất nhiều so với ẩn dụ thông thường như “You are my dream” hay “Your eyes are starlight”
3.4. Ẩn dụ chết (Dead metaphor)
Đây là một loại ẩn dụ đã chuyển nghĩa theo thời gian do được sử dụng quá nhiều. Chúng đã mất đi ý nghĩa của hình ảnh ban đầu bởi cách sử dụng rộng rãi, lặp đi lặp lại và phổ biến. Loại ẩn dụ này thường được hiểu mà không cần biết nội hàm trước đó của chúng. Do chúng đã được dùng quá nhiều đến mức được coi như chân lý. Do đó, một số người cho rằng phép ẩn dụ chết không còn là phép ẩn dụ nữa.
Ví dụ: “Raining cats and dogs” (Mưa xối xả) được cho là lần đầu xuất hiện trong một tuyển tập thơ xuất bản năm 1651. Nhưng tới nay, ta không còn rõ ý nghĩa ẩn dụ ban đầu của nó là gì, nhưng vẫn chấp nhận câu ẩn dụ này và hiểu ý nghĩa mà nó muốn truyền tải.
4. Ứng dụng ẩn dụ tiếng Anh trong việc học IELTS
Phần lớn các thành ngữ (idiom) trong tiếng Anh sử dụng phương pháp ẩn dụ. Nếu bạn có thể sử dụng được những ẩn dụ này trong Writing và Speaking thì sẽ gây được ấn tượng rất mạnh với giám khảo. Bạn sẽ được đánh giá là có khả năng sử dụng tiếng Anh một cách thành thục và tự nhiên. Nếu sử dụng hợp lý, chúng có thể giúp bạn tăng band điểm so với việc chỉ sử dụng cấu trúc thông thường.
Tuy nhiên, đây cũng là một con dao hai lưỡi. Vì nếu bạn dùng không đúng ngữ cảnh, hay lạm dụng quá nhiều, các câu văn có thể trở nên không tự nhiên hoặc giám khảo có thể cho rằng bạn “học vẹt”. Khi đó nó sẽ phản tác dụng.
Ví dụ như ta nói chuyện gì đó là “Piece of cake” không có nghĩa là ngon giống như miếng bánh, mà thực chất để chỉ một việc vô cùng dễ dàng, dễ như ăn bánh vậy. Nếu bạn có thể thêm câu ẩn dụ vào bài nói hoặc viết của mình một cách khéo léo như: “I can solve this task in 5 minutes, it’s just a piece of cake.” bạn có thể gây ấn tượng vì biết sử dụng tiếng Anh thành thạo và đúng ngữ cảnh.
Tạm kết
Có thể thấy, việc sử dụng ẩn dụ trong tiếng Anh không hề dễ dàng với người học ngoại ngữ. Để sử dụng hiệu quả mà không sợ phản tác dụng, bạn hãy thường xuyên ghi nhớ những câu ẩn dụ mà bạn bắt gặp trong bài đọc, trong bài nghe, lưu ý về cách dùng của chúng và hiểu thật rõ ngữ cảnh sử dụng. Từ đó hãy ứng dụng vào những ngữ cảnh cụ thể tương tự nhé.
