Bạn đã thuộc lòng phát âm, thuộc lòng từng từ vựng nhưng khi nói vẫn cảm thấy thiếu tự nhiên? Có thể vì bạn đã bỏ qua ngữ điệu tiếng Anh trong phần hội thoại của mình. Bất kỳ một ngôn ngữ nào cũng cần có ngữ điệu, và tiếng Anh cũng không ngoại lệ. Hãy cùng SunUni Academy tìm hiểu về ngữ điệu tiếng Anh và cách cải thiện nó nhé.
Ngữ điệu tiếng Anh (Intonation) là gì?
Ngữ điệu tiếng Anh chính là sự lên xuống của giọng nói, đây là đặc tính của mọi ngôn ngữ. Song song với ngữ điệu ta có trọng âm, nhịp điệu, sự nối âm và chất giọng. Những đặc tính này thể hiện phần nhiều về cảm xúc, cách diễn đạt cá nhân hơn là nội dung của lời nói.
Vì ngữ điệu có mang theo nhạc tính, nên nó mang theo cao độ. Giống như một bản nhạc, mỗi sự thay đổi về ngữ điệu sẽ tạo ra một biến thể của lời nói. Điều này có thể ảnh hưởng đến ý nghĩa của những gì chúng ta nói. Do đó, ngữ điệu liên quan đến cách chúng ta sử dụng cao độ của giọng nói để thể hiện ý nghĩa và thái độ cụ thể.
Những khó khăn của người Việt khi thể hiện ngữ điệu tiếng Anh
Tiếng Việt thuộc loại ngôn ngữ có thanh điệu, hệ thống thanh điệu của tiếng Việt gồm 6 thanh: ngang, huyền, sắc, hỏi, ngã, nặng. Trong tiếng Việt người nói sẽ không để ý đến ngữ điệu cả câu, bởi mỗi từ trong tiếng Việt có một thanh điệu riêng. Ngữ điệu trong tiếng Việt cũng vì thế mà thay đổi theo vào ngữ cảnh.
Trước hết là do sự khác biệt về tính chất ngôn ngữ. Tiếng Việt là ngôn ngữ có thanh điệu ở từng tiếng, bao gồm sáu thanh: ngang, huyền, sắc, hỏi, ngã, nặng. Chính những thanh điệu này đã giúp câu nói trong tiếng Việt có được ngữ điệu cần có. Ngữ điệu trong tiếng Việt sẽ thay đổi theo ngữ cảnh.
Nhưng tiếng Anh thì không giống như vậy vì tiếng Anh là ngôn ngữ không có thanh điệu. Không giống như tiếng Việt ngữ điệu thay đổi theo ngữ cảnh, ở tiếng Anh người nói tập trung nhấn mạnh vào trọng âm để thể hiện ngữ điệu của cả câu.
Chính vì sự khác biệt này, người Việt khi nói tiếng Anh thường gặp những khó khăn như:
- Khi nói không có sự nhấn mạnh nên các câu khi được nói đều cùng một tông giọng đều, không nhấn nhá, không lên, xuống giọng khi giao tiếp nên thường không có ngữ điệu cho cả câu.
- Nếu có ngữ điệu thì khi nói sẽ không tự nhiên và khác so với ngữ điệu tiếng Anh.
Những quy tắc ngữ điệu tiếng Anh
Có ba quy tắc ngữ điệu cơ bản trong tiếng Anh mà bạn cần nắm được:
- Falling intonation (Hạ giọng)
- Rising intonation (Lên giọng)
- Rise – Fall intonation (Lên – xuống giọng)
Falling intonation (Hạ giọng) diễn tả việc bắt đầu câu nói với tông giọng khá cao và hạ giọng xuống thấp so với tông giọng ban đầu ở những âm tiết cuối cùng của một cụm từ, nhóm từ hoặc một câu.
Hạ giọng ở từ cuối cùng của câu trong các trường hợp sau:
- Statements (câu trần thuật): câu khẳng định một sự kiện/ quan điểm/ ý tưởng. Xuống giọng ở cuối câu trần thuật sẽ giúp bạn phát âm chuẩn hơn.
Ví dụ : She likes living in Hanoi⬇️.
- Commands (câu mệnh lệnh): ra lệnh/ yêu cầu người khác làm gì đó. Khác với câu cầu khiến, câu mệnh lệnh thể hiện tính chất nghiêm trọng và xu hướng áp đặt. Vậy nên, chúng thường được xuống giọng ở cuối câu.
Ví dụ: Hand down, please⬇️!
- Exclamation (câu cảm thán): thể hiện cảm xúc đối với sự vật và sự việc theo hướng tiêu cực. Đối với những câu cảm thán thể hiện tâm trạng tồi tệ, bạn nên xuống giọng một chút. Lúc này, đối phương sẽ cảm nhận được cảm xúc mà bạn muốn truyền tải.
Ví dụ: What an awful day⬇️!
- WH-questions (câu hỏi với WH): câu hỏi bắt đầu bằng “what/ where/ when/ who/ why/ how”: Trong tiếng Anh, câu hỏi WH được sử dụng khi hỏi một vấn đề nào đó liên quan đến sự vật, sự việc, hiện tượng nhằm mong muốn được giải thích một cách rõ ràng hơn. Các dạng câu hỏi WH bao gồm: what, where, who, which, whom, whose, why… và how
Ví dụ: Where are you from⬇️?
Rising intonation (Lên giọng) diễn tả việc bắt đầu câu với tông giọng thấp và lên giọng sẽ cao hơn so với tông giọng ban đầu ở những âm tiết cuối cùng của câu, một cụm từ hoặc một nhóm từ.
- Yes/No Question: Dạng câu hỏi Yes/No nhằm trả lời có hay không một sự kiện, sự việc, hiện tượng nào đó một cách ngắn gọn và trọng tâm. Ngữ điệu trong tiếng Anh của loại câu hỏi này là lên giọng ở cuối câu.
Ví dụ: Do you like dogs⬆️?/ Does she know your sister⬆️?
- Exclamation (câu cảm thán) nhưng là với cảm xúc tích cực như vui sướng, hạnh phúc, bất ngờ,… bạn nên lên giọng tại những tính từ này.
Ví dụ: Wow, that’s delicious⬆️!
- Imperative Sentence (Câu cầu khiến): Câu cầu khiến được sử dụng khi bạn muốn nhờ vả một ai đó làm gì giúp mình. Bạn cần lên giọng ở cuối câu để thể hiện sự thành khẩn, tránh hiểu nhầm với câu mệnh lệnh hay ép buộc người khác.
Ví dụ: Will you wash these apples for me, please⬆️?
Rise – Fall intonation (Lên – xuống giọng) lên giọng ở một số từ và xuống giọng ở một số từ trong câu.
- Listing sentences (câu liệt kê): câu trần thuật dùng liệt kê nhiều đối tượng tương đồng được cách nhau bằng dấu phẩy hoặc ‘and’. Lên giọng các đối tượng được liệt kê trước và hạ giọng ở đối tượng cuối cùng trong danh sách để biểu thị đã kết thúc.
Ví dụ: I like eating bananas⬆️, apples⬆️, strawberries⬆️, oranges⬆️and watermelon⬇️.
- Alternative questions (câu hỏi lựa chọn): Đứng trước câu hỏi lựa chọn, người bản xứ thường lên giọng ở “phương án 1” và xuống giọng ở cuối câu, tức “phương án” 2.
Ví dụ:Do you like coffee⬆️or tea⬇️?
- Khi suy nghĩ và diễn đạt chưa hết ý: Thông thường, những câu suy nghĩ và chưa biểu đạt hết ý sẽ có cách đánh ngữ điệu lên xuống
Ví dụ: What is your favorite Vietnamese food? Hmm, Pho⬆️ is ⬇️great⬇️… (but…)
Cách cải thiện ngữ điệu của bạn
Cách cải thiện ngữ điệu tốt nhất đó chính là nắm rõ các quy tắc nhấn trọng âm và nhận thức đúng về cách thức lên xuống giọng. Từ đó bạn mới có thể hiểu được và làm tốt trong việc phát âm. Bắt chước từ những nguồn tiếng Anh miễn phí như Youtube, hay xem phim trên Netflix, nghe Podcast cũng là một cách hay để tìm hiểu về ngữ điệu khác nhau dùng cho các hoàn cảnh khác nhau.
Một ý tưởng khác là ghi âm lại giọng nói của chính bạn. Việc ghi âm thì quá là đơn giản rồi vì bạn có thể dùng bất kỳ thiết bị nào. Cũng khá là thú vị, thậm chí hơi ngại khi nghe lại giọng của mình vì nó hoàn toàn khác những gì chúng ta có thể tưởng tượng. Nhưng đây là một cách hay để kiểm tra xem ngữ điệu của mình đã tự nhiên chưa, nó có thể hiện thái độ của bạn theo cách bạn mong muốn hay không? Bạn có thể rủ bạn thân ghi âm lại một cuộc đối thoại, hoặc diễn lại theo một cảnh phim nổi tiếng. Sau đó nghe lại và thử lại nhiều lần nếu thấy chưa đạt. Một cách tuyệt vời để thấy bạn đã tiến bộ như thế nào qua thời gian.
Tạm kết
Đó là những điều cần biết về ngữ điệu tiếng Anh (Intonation) và phương pháp rèn luyện ngữ điệu. Các bạn hãy cố gắng kiên trì luyện tập, nhớ hết các quy tắc cơ bản và thực hành thường xuyên để hình thành phản xạ ngôn ngữ, bạn sẽ dần học được cách nói chuyện trôi chảy như người bản xứ đó.
Bài viết tham khảo:
